Hoe zit het bij jou?
Nu begint het echte werk.
Veel mensen zijn niet zomaar bereid om te onderzoeken welke ballast ze nog bij zich hebben. Ik snap dat. Prettig is anders.
Van iets naars wil je je liever niet bewust zijn. Het lijkt handig om ballast zo stevig mogelijk te ontkennen, zo diep mogelijk weg te stoppen en er zo veel mogelijk dekens overheen te leggen. In de hoop niets te merken van die oude troep.
Helaas! Die vlieger gaat vrijwel nooit op. Ons onbewuste (een goede innerlijke vriend, maar daarover graag een andere keer) heeft de functie om onverwerkte zaken aan het bewuste aan te bieden voor verdere verwerking. Vroeg of laat is het zo ver. Je onbewuste zegt: ‘Lieve Jan, Beppie, Klaas of Truus, dit ligt er nog. Alsjeblieft! Het zou goed zijn als je er mee aan de slag zou gaan.’
Jan, Beppie, Klaas en Truus worden dus meerdere keren voor de keuze gesteld: ga ik ermee aan het werk of stop ik die ouwe rommel weer terug in de kast? Dit kan je veel energie kosten. Want het onbewuste geeft niet op.
Heb je wel eens geprobeerd in het zwembad een bal onder water te houden? Net als de bal, wil de innerlijke ballast steeds ‘omhoog springen’. Er is een permanente energie voor nodig om de bal in bedwang te houden. Zo gaat dat ook van binnen, op onbewust niveau. Je verbruikt energie voor het onderdrukken van oud zeer. Energie die je ook aan andere zaken zou kunnen besteden. Daarom hebben mensen die innerlijk eens flink hebben opgeruimd, veel meer energie. Vooral als het een grote bal is, is het dus een goed idee om ‘m ‘leeg te laten lopen’.
Wees gerust. Opruimen betekent niet onnodig lang peuren in vervelende dingen. Dat is een veel voorkomende belemmering voor velen om een therapeut in de arm te nemen. Begrijp me goed: je hoort me niet zeggen dat er geen collega’s bestaan die graven in nare geschiedenissen, alleen maar voor het graven. Ze zijn er, helaas. Maar dat is hier zeker niet de opzet.
Wanneer je je (spreekwoordelijke) zolder aanpakt, en je vindt je oude dagboek over die moeilijke periode terug, dan kun je er even vluchtig in kijken en het dan bij het oud papier leggen. Of je kunt het helemaal letter voor letter uitspellen en het dan bij het oud papier leggen. Dat kan allebei. Het is maar wat je wil.
Wil je op een rij krijgen van welke zaken je los wil komen?
Dit is alvast een handige voorzetje. Om je even wakker te schudden.
Wat komt er in je op als je de volgende vragen krijgt?
- Hoe reageer je wanneer iemand kritiek op je heeft?
- Heb je zaken die je nog niet hebt losgelaten en waar je over blijft malen, mopperen en piekeren?
- Komt het wel eens voor dat je emotioneel veel heftiger reageert dan je in een dergelijke situatie zou verwachten?
- Komt het voor dat je te maken hebt met onbestemde emoties, zoals angst of somberheid, zonder dat je weet waar ze vandaan komen?
- Loop je er tegenaan dat resultaten die je graag wil bereiken telkens uitblijven?
- Zou je beter voor jezelf willen opkomen, bijvoorbeeld door iets te zeggen of doen, maar durf je niet?
- Merk je wel eens, als het al te laat is, dat een activiteit je te veel energie heeft gekost?
- Heb je last van uitstelgedrag of vermijd je bepaalde plaatsen en/of mensen?
- Ga je regelmatig over je eigen grenzen heen en laat je anderen ook wel vaker over je grenzen heen gaan?
- Heb je compensatiegedrag in de vorm van meer eten, drinken, roken, sporten of werken dan goed voor je is?
- Heb je de neiging om bepaalde zaken steeds op dezelfde manier te doen, onafhankelijk van welke context het is? Bijvoorbeeld altijd ja zeggen, je altijd aanpassen, altijd je uiterste best doen?
- Vind je het lastig om bepaalde situaties die er aan zitten te komen rustig en relaxed te benaderen? Met andere woorden: probeer je zaken overdreven onder controle te krijgen door alles van te voren uit te denken?
- Trek je je terug als er iets naars is gebeurd? Hou je je in en zwijg je maar liever?
Al meer bewust van concrete dingen uit jouw leven, waar je nu nog tegenaan loopt? Welke oude emoties en/of gewoontepatronen mogen opgeruimd worden? Pak de koe bij de hoorns. Neem een stuk papier (of je laptop) en schrijf ze puntsgewijs op. Als je klaar bent sla je het op voor later gebruik.
Klaar? Compliment.
Neem nu van je lijst één onderwerp om verderop in dit programma mee te werken. Je kunt dit proces natuurlijk zo vaak herhalen als je zelf wil, ook met de andere punten op je lijst. Dat is inderdaad de bedoeling.
Maar om het overzichtelijk te houden kies je nu één onderwerp uit. Werk dat onderwerp voor jezelf verder uit door een voorbeeld te beschrijven waarin jouw onderwerp zich voordeed. In die beschrijving neem je het volgende op:
- Wat er gebeurde;
- Waar je was. Op een specifieke locatie of een bepaalde soort locatie?
- Met wie je was. Een specifiek persoon of met een bepaald soort persoon?
- Wanneer, in welke soort situaties gebeurde het?
- Hoe je reageerde. Wat voelde je? Waar voelde je dat in je lichaam?
- Wat je dacht.
- Wat je deed.
Gelukt? Niets overgeslagen? Alles opgeslagen? Chapeau!
Heb je gemerkt dat je bij het schrijven, vandaag, weer kon voelen wat je toen voelde? Dan heb je ervaren dat er aan herinneringen nog een gevoelswaarde kan hangen. Met andere woorden: de herinnering is niet neutraal, maar beladen.
Misschien merkte je dat je spieren aanspanden, dat je een knoop in je buik kreeg of een brok in de keel. Dat zijn duidelijke signalen van je lichaam dat er iets aan de hand is.
Mogelijk kun je ook een naam geven aan die sensaties. Die spierspanning geeft aan dat je je boos voelt, of bang. Die knoop in de buik wijst op teleurstelling. Die brok in de keel op verdriet. Dat zijn voorbeelden van emoties die je bij een herinnering kunt hebben. In het hier en nu. Schrijf de sensaties en de plek in je lichaam waar je ze voelt, met de naam van de emotie(s) voor jezelf op.
Je weet dat je je in het verleden zo voelde, maar ook vandaag voel je het nog. Dat is een teken dat je die herinnering nog niet (volledig) verwerkt hebt. Met andere woorden, dat hij behoort tot de categorie innerlijke ballast.
Een voorbeeld. Toen ik 4 jaar oud was, moesten mijn keelamandelen verwijderd worden. Ik lag in een bedje met spijltjes en er hing een schilderijtje met een lief poesje aan de muur. Destijds moesten de ouders hun kinderen achterlaten in het ziekenhuis. Ik heb vage beelden van een kinderWC en dokters met witte jassen en kapjes voor de mond. Op de weg naar huis moest ik braken. Ik weet dat het allemaal geen pretje was. Toen.
Maar als ik nu die flarden van herinnering in mezelf oproep, simpelweg door er aan te denken, dan gebeurt er in mijn lichaam helemaal niets. Deze herinnering heb ik namelijk goed verwerkt.
Je kunt op deze manier heel eenvoudig vaststellen of een herinnering nog beladen is of niet. Je haalt de herinnering, hoe vaag ook, voor de geest, en gaat na of er iets in je lichaam gebeurt. Zit er geen lading meer op, dan hoef je er niks meer mee. Voel je wél nog lading, dan kun je er voor kiezen met die herinnering aan het werk te gaan.
De volgende stap is te noteren hoe hoog de lading is, door deze voor jezelf te ‘meten’. Dat doe je door er zelf een score tussen 0 en 10 aan toe te kennen. Hoe naar voelt die situatie die je hier boven hebt gekozen? 0 is helemaal rustig/neutraal en 10 is het ergste dat je kunt hebben. Stel dat je het zou weten? Het is een volledig subjectieve inschatting en dat is prima. Je wordt er niet op afgerekend.
Wat zou je voor jezelf invullen? Wat voel je NU? Schrijf ’t op.
Als je score 0 is, dan is de herinnering goed verwerkt. Wat er van geleerd moest worden heb je bij je voor de toekomst en verder voelt het neutraal en rustig.
Zo zouden we het wel met alle herinneringen uit ons leven willen. Of niet soms?
Voor sommige mensen is het nog niet zo gemakkelijk om na te gaan wat ze in hun lichaam voelen. Vooral als je gewend bent om veel met je hoofd bezig te zijn kan dat een uitdaging zijn. Geldt dat ook voor jou? Geen nood. Goed contact hebben met wat je lichaam te vertellen heeft, kun je door oefening verbeteren.
Je gaat na dit deel van het programma een oefenperiode in, voordat je weer terug gaat komen bij het onderwerp dat je nu schriftelijk hebt uitgewerkt.
Waarom dat is? Ik leg het uit.
Stel je hebt een glas water en je doet er een eetlepel zout in. Hoe smaakt dat?
Stel je doet dezelfde eetlepel zout in vol ligbad. Smaakt dat beter?
En als je het zout in een vijver met zuiver water zou doen, zou je het dan nog kunnen proeven?
In deze metafoor staat het zout voor de dingen des levens die onprettig zijn. We kunnen niet alle narigheid vermijden. Je kunt een heleboel zelf bepalen, maar als je moeder terminaal is, dan doe je daar helemaal niets aan. Ieder mens krijgt zijn deel aan lastige dingen.
Het water in deze vergelijking staat voor je bewustzijn. Hoe groter je bewustzijn is, hoe minder overlast je ondervindt van moeilijkheden. Bewustzijn vergroot je door aandacht te trainen. Dat is wat we gaan doen. Je versterkt als het ware je aandachtspier. Het verruimen van je bewustzijn door aandachtoefeningen wordt ook wel Mindfulness genoemd.
Mindfulness vergroot je acceptatie van datgene wat zich in je leven voordoet. Als je mindful door het leven gaat bouw je minder snel innerlijke ballast op. En door mindful te blijven bij beladen herinneringen uit je verleden kun je met terugwerkende kracht ballast wegwerken.
Heb je zin om dat te leren? Goed plan! Zoals bij alle dingen die nog nieuw voor je zijn geldt: oefening baart kunst.
Ik ga je helpen. Dat ga ik doen door je gedurende de komende drie weken, dagelijks een vriendelijk herinnering te sturen. Ik zal je in het begin vaak verwijzen naar de audiobestanden op mijn website https://www.commucare.nl/mindfulness/ . Een oefening duurt nog geen 10 minuten per keer en je kunt het op elk moment van je dag inpassen.
Wil je een voorproefje? Bekijk eens rustig de set met podcasts die ik voor dit doel voor je heb gemaakt. https://www.commucare.nl/mindfulness/
Onthoud: mocht er iets zijn, mail me dan via Renate@commucare.nl of bel me, 033-4890847. Ik help je graag.